Wijzigingen in wet- en regelgeving
- Kwaliteitseisen gastouderopvang
Per 1 juli 2026 wordt de wet- en regelgeving gastouderopvang aangepast ter versterking van de kwaliteit gastouderopvang.
Op hoofdlijnen gaat het om de volgende wijzigingen:
• Gastouderopvang moet voldoen aan dezelfde pedagogische basisdoelen als kinderdagopvang en buitenschoolse opvang in een kindercentrum.
• Een gastouder mag per voorziening voor gastouderopvang bij maximaal 2 gastouderbureaus zijn aangesloten. Hierbij gelden 2 uitzonderingen.
- Lopende contracten met ouders hoeven niet te worden beëindigd.
- En gastouders mogen tijdelijk zijn aangesloten bij 3 gastouderbureaus, gedurende de periode dat zij overstappen naar een nieuw bureau.
• Een houder is verplicht iedere gastouder minimaal 3 uur coaching per jaar aan te bieden. Coaching vindt plaats door pedagogisch beleidsmedewerkers.
• Een gastouder is verplicht vanuit ieder GOB minimaal 3 uur coaching te ontvangen.
• Iedere gastouder werkt vanuit een pedagogisch werkplan (per voorziening voor gastouderopvang) en is verplicht minimaal 7 uur per jaar te werken aan professionele ontwikkeling in de vorm van permanente educatie.
Deze wijzigingen worden verwerkt in het Besluit kwaliteit kinderopvang. Het Besluit kwaliteit gastouderbureaus, gastouders en voorzieningen voor gastouderopvang komt daarmee per 1 juli 2026 te vervallen.
2. Verzamelwet SZW 2026
Het gaat om een correctie van de VOG-plicht bij de gastouderopvang. Per 1 januari 2026 wordt toegevoegd dat ook personen die een overeenkomst hebben met de gastouder of het GOB en aanwezig zijn op de opvanglocatie, een VOG moeten
hebben en in het PRK geregistreerd moeten staan. Het gaat hierbij met name om een nieuwe formulering, zodat ook minderjarige stagiaires en vrijwilligers onder de VOG en PRK-plicht vallen.
Gevolgen voor toezicht en handhaving
Tijdens een inspectie kijkt een toezichthouder niet alleen of aan de (kwantitatieve) normen wordt voldaan, maar gaat vooral het gesprek aan over de wijze waarop de gastouder, in samenwerking met het GOB, de kwaliteit van de gastouderopvang borgt en blijft borgen. Ook is het belangrijk de context van de situatie te beschrijven.
En inzicht te krijgen in de overwegingen van een houder in bepaalde situaties. Hierbij spelen ontwikkelingen als ‘verzachtende en verzwarende omstandigheden’ een rol.
Maar ook de informatievoorziening voor een juiste belangenafweging in handhaving (evenredigheid).
Meer tijd voor de dialoog tijdens het toezicht levert beter zicht in de omstandigheden op en zorgt ervoor dat:
• de houder meer inzicht krijgt in hoe een overtreding hersteld kan worden;
• er meer inzicht wordt gekregen in wat er gebeurt, waardoor ook SZW meer inzicht krijgt op de ontwikkelingen in de gastouderopvang;
• er meer en sneller zicht is in de mate waarin het doel van de wetswijziging wordt bereikt. Dit omdat nieuwe kwaliteitseisen allemaal meegenomen kunnen worden in de eerste inspectie na inwerkingtreding.
Ondersteuning en instrumenten
Vanaf medio 2025 zijn er diverse instrumenten voor toezicht, en indien nodig handhaving, in ontwikkeling. Ook branchepartijen leveren input, zodat er breed draagvlak ontstaat en er een gezamenlijke uitleg is van de wet- en regelgeving.
Voor de toezichthouder zijn voor inwerkingtreding FAQ’s en werkwijzen te vinden in het Ondersteuningsportaal. Voor gemeenten worden deze ontsloten via het forum en/of de kennisbank.
Meer informatie: https://www.kennisnetwerkgastouderopvang.nl/wp-content/uploads/2025/12/Landelijk-Advies-2026-GGD-GHOR-en-VNG.pdf